وَإِن يَرَوْا كِسْفًا مِّنَ السَّمَاءِ سَاقِطًا يَقُـولُوا سَحَابٌ مَّرْكُومٌ
و اگر [این انکارورزان] پارهای از آسمان را41 [به صورت ابر سیاه عذابآور] در حال سقوط ببینند، [باز هم با انکار عذاب] میگویند: این ابری است متراکم42 [=بارانزا و بشارتبخش].
41- «کِسَف» به توده ابر تیره متراکم گفته میشود [روم 48 (30:48) ]، و از آنجایی که ابرهای حاوی خاکستر و گدازههای آتشفشانی یا ابرهای متراکم طوفانخیز و صاعقهآور نیز از فاصله دور همین جلوه را دارند، به ابر عذاب نیز کِسف گفته شده است، با این تفاوت که چنین ابرهایی بر سر ظالمان ساقط میشود: اسراء 92 (17:92) - «أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ کَمَا زَعَمْتَ عَلَیْنَا کِسَفًا أَوْ تَأْتِیَ بِاللهِ وَالْمَلَائِکَهِ قَبِیلاً». آیات 187 شعراء (26:187) و 9 روم (30:9) نیز از سقوط توده ابر متراکم سخن میگوید.
42- «مَرْکُومٌ» از ریشه «رَکَمَ» دلالت بر انباشته و «متراکم» بودن چیزی میکند. این واژه در آیه 43 نور (24:43) در مورد تراکم ابرها و در آیه 37 سوره انفال (8:37) درباره تراکم اعمال پلید در روح و روان افراد خبیث آمده است. وقتی وجدان شخص به کلی خاموش شده باشد، علائم هشدار دهنده و نگران کننده را نیز به سود خود توجیه میکند و بر لجاجتش میافزاید.