إِنَّا مُرْسِلُو النَّاقَةِ فِتْنَةً لَّهُمْ فَارْتَقِبْهُمْ وَاصْطَبِرْ
ما برای آزمایش آنها، ماده شتری را خواهیم فرستاد،27 پس چشم انتظار باش و شکیبایی کن.28
27- آزمایشات آدمی را قرآن با واژههای متفاوتی همچون: فتنه، ابتلاء، امتحان، اختبار، تمحیص، تمخیض، و... بیان کرده است. اصل کلمه «فتنه»، قرار دادن طلا و نقره در بوته آتش برای خالص شدن از آمیختگی و تیرگیهاست و به طور مجازی در مورد مشکلات و مصیبتهای زندگی، که همچون کوره آتش، آدمی را صیقل میزند و آبدیده میکند، به کار میرود. ر ک به کتاب «پژوهشی در قرآن» ج 4 ص 44 تا 82.
در قرآن هیچ توضیحی بر اینکه این ماده شتر چه ویژگی داشته نیامده است. در آیه 73 سوره اعراف (7:73) نیز به همین اشاره اکتفا شده که: «این شتری است خدایی که برای شما در آن نشانهای [معجزهای] است، پس بگذارید در زمین بچرد و آزارش ندهید». در این سوره نیز بر «آیه بودن» این شتر و پذیرش سهمیه آب او اشاره شده است. صرف نظر از اینکه این شتر چه ویژگی داشته که نشانه و علامتی [آیهای] از خدا محسوب میشده، ظاهراً آزمون این قوم در تمکین به حقوق غیر خود و تمرین پرهیز از نقض آن مورد نظر بوده است. به نظر میرسد کمبود آب مسئله قابل ملاحظهای برای آن مردم محسوب میشده و سهمیهبندی آن، نظامی برای متوقف ساختن زورمداری و تجاوز به حقوق ضعیفان بوده است. در چنین شرایطی، ماده شتر زبان بسته شاید نماد مظلومانی محسوب میشده که باید سهمیه آنان رعایت گردد. انتساب این شتر به خدا [هَذِهِ نَاقَهُ اللهِ- اعراف 73 (7:73) و شمس 14 (91:14) ] و «آیه الله» شمردن آن، شرافت این نماد را که بیانگر حقوقی است نشان میدهد.
28- معنای «تَرَقَّبُ»، معادل انتظار است، با این تفاوت که در آن «مراقبت» و مراعات احتیاط هم وجود دارد. اما «اصْطَبِرْ» از ریشه صَبَرَ که در باب افتعال آمده مفهوم پذیرش صبر و مقاومت و خود را به آن وادار کردن دارد.