إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ
بیگمان پرواپیشگان [=مهارکنندگان نفس سرکش] در بوستانهایی [از بهشت] و فضا و قلمرو گستردهای54 [از آثار جاری اعمال خود] جای دارند.
54- معنای اصلی «نَهَر» وسعت و گشایش است و اگر به مجرای آب بسیار زیاد نهر گفته میشود، به همین دلیل است. در این آیه نیز نَهَر که بعد از بهشت آمده است، به نظر میرسد همان مفهوم گسترده بودن فضا و قلمرو بهشتیان را، که ناشی از اعمال جاری دنیایی آنهاست، مورد نظر داشته باشد [والله اعلم]. از پیامبر مکرم(ص) نیز نقل شده است که: نهر به معنای فضا و گستردگی است نه نهر جاری «اَلنَّهْرُ الفَضاءُ والسِّعَهُ لَیْسَ بِنَهْرٍ جارِ» [تفسیر در المنثور ج6 ص139]. در آیه 12 سوره انسان (76:12) «وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّهً وَحَرِیرًا» نیز به نظر میرسد معنای «حریر» را، که با حُرّ و حُریّت همریشه است، باید آزاد بودن از هر محدودیت و «نرم» و آسان روان شدن تلقی کرد [والله اعلم].