وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يَسْجُدَانِ
و ستاره [فروزان] و شجر6 [=شبکه ستارگان- کهکشانها] در سجدهاند7 [=از قوانین تکوینی پروردگار تبعیت میکنند].
6- «شجره» را مفسرین درخت ترجمه کردهاند. هر چند درخت را در زبان عربی شجر میگویند و در قرآن نیز به همین معنا هم آمده است، اما درخت مصداق خاصی از کلمه شجر در طبیعت گیاهی است و مفهوم این کلمه به مراتب جامعتر بوده و بسیاری از امور مادی و غیر مادی را شامل میشود که همچون درخت از ریشه، تنه، شاخ و برگ و میوه و محصول تشکیل شده است. در قرآن از شجره: طیبه، خبیثه، ملعونه، زقوم نیز یاد شده است که هیچ یک گیاه نیستند.با توجه به اینکه کلمه «شَجَر» در آیات 5 تا 8 این سوره در میان کلمات: شمس و قمر و نجوم و رفعت آسمان واقع شده، که تماماً آیاتی آسمانی هستند، به نظر میرسد منظور از شجر در اینجا، شبکه و مجموعهای از ستارگان باشد که کهکشان نامیده میشود. از نظر علمی نیز هر کهکشانی مانند شجر، دارای سیستم و نظامی مرکب از سلسله مراتبِ تنه، بازو، و برگ و بار است که در زمینه جاذبه عمومی پدید میآید.
7- معنای سجده، در خدمت پدیده مافوق و برتر درآمدن است، و اگر در قرآن به دفعات به سجده ماه و خورشید و کوه و درخت و سایر موجودات در آستان پروردگار اشاره شده، معنایش رام و تسلیم و در خدمت مشیّت خدا بودن آنها است.