39- تا اینجا [از ابتدای سوره تا آیه 57] سخن از تحولات عظیم در آستانه قیامت و تقسیم‌بندی سه‌گانه آدمیان در آخرت بود، از این آیه به بعد تا آیه 74 [18 آیه] سخن از دست تدبیر خدا در تحولات نطفه، دانه، آب و آتش است، تا هم آسان بودن انشاء آخرت برای منکران آشکار گردد، و هم عظمت ربوبیت او را در جلوه‌های هستی ببینند.
در این سوره اصلا نام جلاله «الله» نیامده و از صفات او تنها دو بار به «ربوبیتش» در: «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیم» [آیات 74 و 96] اکتفا شده که نشان می‌دهد محور سوره موضوع ربوبیّت است و نه الوهیّت.. همچنین فقط یکبار خداوند به صورت متکلم وحده سخن گفته [آیه 75- فَلا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُوم] درعوض 22 بار به صورت متکلم مع‌الغیر [9 بار «نحن»، 8 بار «نا»، و 4 بار افعال «نُبَدِّلَ»، «نَشَاءُ» و «نُنْشِئَکُمْ»] رشته کلام را به دست گرفته است و به گونه‌ای که گویی از طرف فرشتگانِ دست اندرکار طبیعت و جهان هستی و آدمیان سخن می‌گوید، کثرت را در وحدت، و وحدت را در کثرت می‌نمایاند و آدم، آب، خاک و آتش را اجزاء نظامی می‌شمارد که به فرمان او عمل می‌کنند.
به این ترتیب از «عالم افلاک» مربوط به آینده تحولات فیزیکی جهان و سرنوشت بعدی آدمیان، به «عالم خاک»، و از کلان به ذره تغییر مطلع می‌دهد و با طرح چهار سؤال اساسی در چهار فرآیند تحوّلِ تدریجی نطفه به آدم، دانه به درخت، ابر به آب و چوب به آتش، دست اندرکاری «ربّ عظیم» را در اموری که برای هیچ زن و مرد، عالم و عامی و پیر و جوان پوشیده نیست، نشان دهد.

40- آن «الضَّالُّونَ الْمُکَذِّبُونَ» [آیه 51] چه چیزی را تکذیب می‌کردند که در این آیه آمده است: چرا تصدیق نمی‌کنید؟ اگر منظور خالق بودن خداست که به تصریح مکرر قرآن [از جمله در: عنکبوت 61 (29:61) ، لقمان 25 (31:25) ، زمر 38 (39:38) ، زخرف 8 (43:8) و 9] کوچکترین تردیدی در آن نداشتند. پس مشرکان منکر چه چیزی بودند که استدلال‌های چهارگانه این فصل از سوره عرضه شده است؟ جز نادیده گرفتن ربوبیت مطلق و مستقیم خدا در همه پدیده‌ها و نقش قایل شدن برای بُت‌ها، به عنوان نماد فرشتگانی که آنها را دختران خدا می‌پنداشتند؟ و جز انکار زنده شدن پس از مرگ در روز رستاخیز که سرانجام آن ربوبیّت است؟