يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، هرگاه از شما خواستند در مجالس [عمومی] جایی [برای تازه واردان] بگشایید،18 پس [بیدرنگ و تعلّل] جای بگشایید تا خدا هم [گِره امورتان را] برای شما بگشاید. و هر گاه گفتند برخیزید:19 پس [بیدرنگ] برخیزید [و مجلس را ترک کنید]، خدا [مقام] مؤمنین و دانشمندان شما را به درجاتی بلند میسازد20 و خدا از [جزئیات] آنچه میکنید باخبر است.
18- کلمه «فسیح» که تنها سه بار در قرآن و تنها در این سوره آمده، مقابل تنگی [ضیق] است و فراخی و گشادگی و وسعت را میرساند. منظور این است که فضای بیشتری از اماکن عمومی، که متعلق به همه مردم است، با زودتر رفتن و جا گرفتن برای خود قائل نشوید و احساس مالکیت نکنید.
19- «فَانْشُزُوا» از نَشْز [مکان بلند]، فرمانی برای از جا برخاستن است، زنده شدن مردگان را نیز، به اعتبار برخاستن از خاک، و نشوز مرد یا زن [بر یکدیگر] را، به اعتبار قد علم کردن و قدرتنمایی، نشوز میگویند [نساء 34 (4:34) و 128 (4:128) ].
20- این تذکر نشان میدهد منظور از مجالس، تنها مجالس وعظ و خطابه دینی در مساجد و حسینهها نیست، بلکه شامل مکانهای علمی نیز میشود. از جمله مراکز تجمع عظیمی [Convention Centers] که هرسال دهها هزار نفر را در موضوعات متنوع علمی در خود جای میدهد و همزمان در دهها سالن در زمینههای مختلف بحث و گفتگو میشود. شرکت کنندگان در این مجامع علمی که هزاران مقاله تحقیقی [Papers] ارائه میدهند، مصداق همان «یَرْفَعِ الله» میباشد که آثار آن را در ابعاد مختلف مشاهده میکنیم.