مَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُـولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
آنچه خدا از [دارایی] سکنه آن قریهها17 عاید رسولش کرد، پس [در تقسیمبندی ششگانه] برای خدا،18 پیامبر، خویشاوندان،19 یتیمان، بینوایان، و فرزندان راه20 است، تا [امکانات مالی] میان ثروتمندان شما دست به دست نگردد.21 [بنابر این] هر چه فرستاده خدا به شما داد، بگیرید و از آنچه نهی کرد خودداری نمایید و از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر است.
17 - اصل کلمه «قریه» جمع شدن است. مثل جمع شدن آب در حوض. به مردمانی که در یک محل جمع میشوند، و نیز به مکان جمع شدن آنان، قریه میگویند. اصطلاح تمدنها میتواند بیانگر معنای این کلمه باشد، هر چند در شهر نباشد.
18 - سهم «الله»، برای ترویج دین و آموزشهای اعتقادی است. در آن ایام مبلغان فراوانی برای آگاه کردن قبایل به ارزشهای توحیدی قرآن به اطراف عربستان اعزام میشدند و باید هزینه آنان تأمین میشد.
19 - سهم رسول و خویشاوندان ایشان، به دلیل مدیریت جامعه و محرومیت از دریافت زکات [از بیتالمال] بوده است. این که به جای شخص محمد(ص)، عنوان و نقش «رسول» را مطرح ساخته، مخارجی را که مدیر و مأمور رهبری جامعه به عهده دارد مورد نظر قرار میدهد. علاوه بر آن، در روزگاری که مواجب و حقوق ماهیانه به کسی پرداخت نمیشده، زندگی ساده و حداقلِ رسول و خویشانشان از کجا باید تأمین میشده است؟ مقامات و مدیران ارشد و نمایندگان مجلس به خاطر وظایفی که به عهدهشان میباشد مخارج دیگری در ارتباط با مسئولیتشان دارند که ربطی به زندگی شخصی ندارد.
20 - «ابنالسبیل» را عموماً در راه ماندگان ترجمه کردهاند، ولی در عربستان قدیم، به دلیل سختیهای سفر، گرمای استوایی و فقدان امکانات حمل و نقل، بعید به نظر میرسد تعداد در راهماندگان به حدّی بوده باشد که یکی از تقسیمات ششگانه غنایم تلقی گردد. ظاهراً با توجه به معنای «سبیل الله» در قرآن، که غالباً در متن آیات جهادی و در مقابله با «سبیل الطاغوت» قرار دارد، باید خانواده شهیدان یا فرزندان سبیل الله، یعنی جانسپاران جهادگر فقیر مورد نظر باشد. [توضیحات بیشتر در کتاب کلماتی از قرآن، مقاله سبیل الله، از همین قلم]. موضوع ابنسبیل در 8 آیه قرآن آمده است: بقره 215 (2:215) و 177 (2:177) ، نساء 36 (4:36) ، انفال 41 (8:41) ، توبه 60 (9:60) ، اسراء 26 (17:26) ، روم 38 (30:38) ، حشر 7 (59:7) .
21 - دولت از ریشه دَوَل، دلالت بر گردش میکند؛ گردش قدرت میان مردم [آلعمران 140 (3:140) - ...وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاس...]، و گردش پول میان اغنیاء [حشر 7 (59:7) - ...کَیْ لا یَکُونَ دُولَهً بَیْنَ الْأَغْنِیَاءِ مِنْکُمْ...]. مسئله گردش انحصاری پول و ثروت و امکانات یک جامعه میان «اغنیاء»، در جوامع امروز، به خصوص در نظام سرمایهداری آمریکا، که یک در صد مردم آن مالک 99 درصد ثروت هستند و در جهانی که ثروت حدود 50 نفر از میلیاردرهای جهان بیش از نیمی از جمعیت محرومتر کره زمین [حدود 3،8 میلیارد نفر] است، بسیار محسوستر میباشد. وقتی ثروتهای نجومی نزد بانکها، بیمهها، شرکتهای نفتی، اسلحهسازان و... در گردش است، مسلماً سیاست جهانخواری، سلطه و سرکوب را هم به دنبال خواهد آورد.