262- معلم به تناسب استعداد و توانایی متوسط شاگردان تکلیفی برای جلسه بعد معین می‌کند، این خودشیرینی و تحمیل به دیگران محسوب می‌شود اگر شاگردی بپرسد: آقا فقط این چند صفحه را بخوانیم، یا همه‌اش را تمام کنیم!؟ وقتی حکم حج در قرآن نازل شد، مسلمانی از پیامبر پرسید: این حکم برای یکسال است یا همه ساله باید به حج برویم؟ پیامبر(ص) سکوت کرد و او همچنان سؤالش را تکرار می‌کرد، تا بالاخره فرمود: آیا فکر نمی‌کنی اگر قرار بود همه ساله بروید و نمی‌رفتید، به حکم خدا کافر شده بودید، چرا سؤال بی‌جا و دردسر آفرین می‌کنی؟

263- برخی چنین گفته‌اند که: «خدا از پرسش بی‌جای شما درگذشت»، اگر چنین بود، باید گفته می‌شد: «عفاالله عنکم»، اما ضمیر مؤنث مجازی «ها» [در: عَفَا اللهُ عَنْهَا] به اشیاء [موضوع مورد سؤال] برمی‌گردد و نشان می‌دهد آنچه خدا از آن درگذشته، همان حکم سخت می‌باشد که به لطفش به بندگان تخفیف داده است. کماآنکه در مواردی دیگر چنین گفته است؛ از جمله: تخفیف قصاص قتل با بخشش خانواده مقتول [بقره 178 (2:178) ]، تخفیف انتظار صبر و مقاومت در شرایط ضعف ایمانی [انفال 66 (8:66) ]، تخفیف توبه برای کسانی که در مهار تمایلات جنسی ضعیف هستند [نساء 28 (4:28) ]، تخفیف رفع ممنوعیت در خوردن و آشامیدن و مباشرت با همسر در شب‌های ماه رمضان، به دلیل احتمال خیانت به نفس [بقره 187 (2:187) ].
امام علی(ع) فرمود: خداوند فرائضی بر شما واجب کرده، پس آن را ضایع نکنید، حدودی مشخص کرده، پس از آن تجاوز نکنید، از اموری شما را نهی کرده، پس آن را نقض نکنید. و [نیز] در مواردی سکوت کرده، بدون آنکه فراموش کرده باشد، پس بی‌جهت خود را [با توسعه احکام و فتاوی شرعی] به زحمت نیندازید [نهج‌البلاغه، کلمات قصار 105].

264- در فرهنگ قرآن، «حلیم» به کسی گفته می‌شود که با خشم و غضب عکس‌العمل فوری نشان نمی‌دهد، بلکه با علم و تسلطی که بر نفس خود دارد، در برابر جاهلان شکیبایی می‌کند. خدا حلیم است، چون ما را به خاطر گناه به سرعت عذاب نمی‌کند، بلکه یک عمر فرصت توبه و جبران می‌دهد.