وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمِيثَاقَهُ الَّذِي وَاثَقَكُم بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
نعمت خدا را بر خود به یاد آورید و [نیز] پیمان [فطری] او را، 44 که با شما بسته است همانگاه که گفتید: شنیدیم و مطیعیم، [یعنی توافقی که با اعتراف زبانی و شناخت عقلی با قلم قلبی امضاء کردهاید] و از خدا پروا کنید [=پیمان نشکنید] که مسلماً خدا به نهان سینهها آگاه است. 45
44- وثاق، بندی است که بار را بر پشت مَرکب میبندند تا سقوط نکند، یا ریسمانی که اسیران را میبستند [محمّد 4 (47:4) ]، عروه الوثقی نیز ریسمان ایمانی ارتباط با خداست [بقره 256 (2:256) و لقمان 22 (31:22) ]. کلمه موثّق، که سه بار در سوره یوسف تکرار شده، دلالت بر معنای مجازی این کلمه در تضمین یک تعهّد میکند. علاوه بر این آیه، در آیات 12، 13، 14 و 70 این سوره از میثاقی که خدا با یهود و نصاری بسته و از نقض میثاق آنها یاد کرده است. این میثاق ظاهراً همان شریعت و آیینی است که برای مؤمنین نقش قانون اساسی کشور را دارد.
45- اصطلاح صدر یا صدور، در تمامی 44 موردی که [مستقل یا با ضمائر] در قرآن آمده است، معنای مجازی دارد و نمیتوان آن را به قفسه سینه ظاهری نسبت داد. صدر انسان، همان ظرفیت روحی اوست که به تعبیر قرآن، تنگنظر یا دارای وسعت نظر [ضیق صدر یا سِعِه صدر] میشود [انشراح 1 (94:1) ، حجر 97 (15:97) و موارد دیگر]، سینه است که از تنگنظری شفا پیدا میکند [توبه 14 (9:14) ، یونس 57 (10:57) ]، و امراضی امثال: ترس [حشر 13 (59:13) ]، کِبر [غافر 56 (40:56) ]، نیاز [حشر 9 (59:9) ]، مخفی کاری [نمل 74 (27:74) ، غافر 19 (40:19) و...]، دشمنی [اعراف 43 (7:43) ] و شیطان در آن نفوذ میکند [ناس 5 (114:5) ]، خدا سینهها را میآزماید [آلعمران 154 (3:154) ] و آیات خود را در آن وارد میکند [عنکبوت 49 (29:49) ] و.... در ضمن 12 بار در قرآن بر علیم بودن خدا بر ذات سینهها تأکید شده است.