لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ
بیشک دشمنترین مردم نسبت به مؤمنان را [از] یهودیان و کسانی [=بُتپرستان و پیامبرپرستان مسیحی] خواهی یافت که شرک ورزیدند، و بیشک نزدیکترین آنان را در دوستی نسبت به مؤمنین، کسانی خواهی یافت که گویند: ما نصاری [=یاران خدا] هستیم. 220 زیرا برخی از آنان کشیش 221 و راهبند 222 و [مهمتر این که] تکبّر نمیورزند.223
220- رک به پاورقی 63 (5:14) .
221- «قِسِّیس»، در اصل واژهای «سریانی» میباشد که معرّب آن کشیش است که معنای ریشهای آن راوی حدیث میباشد. کشیشان نقش خود را نشر سخنان عیسی مسیح در جهان میدانند.
222- «رُهْبَان»، از ریشه «رَهَبَ» [ترس مستمر]، به گروه تارک دنیا، از متولیان آیین مسیحیت گفته میشود که میپندارند با ترک ازدواج و دنیاگریزی، با بیم از خدا میتوان زندگی کرد. قرآن چنین شیوهای را مغایر رضایت خدا نامیده و بدعتی در دین شمرده است [حدید 27 (57:27) ]. گویا افراط و غرق شدن یهودیان در مالدوستی و دنیاپرستی، عکسالعمل و تفریطی را در ترک دنیا و لذّات آن [رهبانیّت] پدید آورد که خود موجب آفات دیگری گردید.
223- پایه و مایه و مادر همه رذائل اخلاقی خودبزرگبینی [استکبار] است که چنین خصلتی را قرآن بارها درباره متولیان دینی و غیر آنها به کار برده است [از جمله بقره 87 (2:87) و احقاف 10 (46:10) ].