255- «حلال و حرام» در فکر و فرهنگ ما موضوعی فقهی مربوط به احکام شرع، و عمدتاً در مورد خوردنی‌هاست و کمتر به معنای ریشه‌ای این کلمات، که دلالت بر حریم و حقوقی می‌کند، توجه می‌شود. عناوین: شهرالحرام، بلده الحرام، مسجدالحرام، بیت الحرام، مشعرالحرام، حُرُمات، مُحْرم و... تماماً در ارتباط با ضرورت «امنیت» در روزگاری بوده است که خشم و خشونت و خون و قتل و غارت، رسم قبائل دور از تمدّن بوده است. [رجوع شود به کتاب پژوهشی در قرآن ج 5 ص200 تا 205].

256- قیام [ایستادن]، مقابل قعود [نشستن] است [آل‌عمران 191 (3:191) و نساء 103 (4:103) ]. این معنای حقیقی آن است، اما قیام و قعود معنای مجازی هم دارند که شامل انواع برپایی‌ها و فرونهادن‌ها می‌شود. از جمله: خداوند اموال را وسیله قیام انسان‌ها قرار داده است [نساء 5 (4:5) - وَلا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَکُمُ الَّتِی جَعَلَ اللهُ لَکُمْ قِیَامًا...]. اگر از نظر مادّی، مال و ثروت موجب توسعه و آبادانی و رفاه می‌گردد، از نظر معنوی نیز آموزه‌های توحیدی حج و شناخت حریم و حرمت‌های آن، حیات پاک معنوی را توسعه می‌دهد و معنا می‌بخشد. اما مصداق واقعی این قیام که مناسک حج به صورت نمادین نمایشی از مجاهدت‌های او در راه توحید است، ابراهیم خلیل می‌باشد که قرآن در دو آیه زیر به قیام توحیدی او اشاره کرده است:
بقره 125 (2:125) - وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى...
آل‌عمران 96 (3:96) و 97- إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِلْعَالَمِینَ فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ...

257- ر ک به پاورقی 9 (5:2) .