إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ
اگر [با خرج کردنتان برای آنها] به خدا وامی نیکو دهید،28 آن را به سودتان چند برابر میکند و شما را میآمرزد 29 [=به خاطر این نیکی آثار تیره گذشتهتان را پاک میکند] و خدا شکور30 [=بارور کننده عملِ نیک] و حلیم31 [=بُردبار در کیفر فوری خطاهای بندگان] است.
28 - قرض، بریدن و جدا کردن چیزی است. قیچی را «مقراض» میگویند که چیزی را میچیند و جدا میسازد. قرض دادن مال، جدا کردن قسمتی از آن و دادن به مسکین است که، همچون بریدن شاخههای زیادی درخت، موجب رشد مستقیم و توسعه بیشتر آن میگردد. یا همچون حجامت [گرفتن خون از بدن] موجب تولید خون تازه و سلامتی میشود. کلمه «قرض» در قرآن همواره با «حَسَنه» آمده است که نشان میدهد هدف وام دادن به نیکویی و پرهیز از منّتگذاری و آزار است [بقره 245 (2:245) ، مائده 12 (5:12) ، حدید 11 (57:11) و 18 (57:18) ، تغابن 17 (64:17) ، مزمّل 20 (73:20) ].
29 - «غَفُور» از ریشه «غَفَرَ»، از اسامی نیکوی الهی است که به صورتهای: غفّار، غفور و غافر 96 بار در قرآن تکرار شده است. غفر پوشاندن و مستور کردن است. همانطورکه با رنگ زدن دیوار، لکههای آن را میپوشانند، غفور بودن خدا دلالت بر نهایت پوشیدگی و آمرزندگی پروردگار نسبت به گناه انسان میکند.
30 - معنای ریشهای شکر، نوعی فزونی و زیادت است. در زبان عربی، چشمه پر آب، گاو پر شیر و آسمان پر باران را با همین کلمه وصف میکنند. شاکر و شکور بودن خدا، افزایش دادن محصول عمل نیک بندگان و بارور کردن آن است. صفت « شَکُور» [مبالغه شکر] 10 مرتبه در قرآن تکرار شده که چهار مورد آن از نامهای نیکوی خدا محسوب میشود؛ سه بار «غفور شکور» [شوری 23 (42:23) ، فاطر 30 (35:30) و 34 (35:34) ] و یکبار «شکورٌ حلیم» [تغابن 17 (64:17) ]. خداوند چون غفور است گناه بندگان را میآمرزد و کارهای نیکوی آنان را زیادت میبخشد، و چون شکور است و به اعمال نیکوی بندگان از بُعد مثبت مینگرد، در برابر عملکرد منفی آنان حِلم و بردباری نشان میدهد و مهلت توبه و اصلاح به آنها میبخشد.
31 - در فرهنگ قرآن، «حلیم» به کسی گفته میشود که عکسالعمل فوری خشم و غضب نشان نمیدهد، بلکه با تسلطی که بر خود دارد، به طرف مقابل فرصت جبران میدهد. خدا حلیم است از این روی که ما را به خاطر گناه مؤاخذه فوری نمیکند بلکه یک عمر فرصت اصلاح میدهد.
دو سوره دیگر در قرآن با نام نیکوی مزدوج «الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» ختم میشود. سوره تغابن با تسبیح آسمانها و زمین برای خدا آغاز میشود و جالب آن که آن دو سروه دیگر نیز در ارتباط با ربوبیّت الهی در عالم آسمانها و زمین، آغاز و ختم میگردند: حشر 24 (59:24) - «هُوَ اللهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیم»، جاثیه 36 (45:36) و 37- «فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَلَهُ الْکِبْرِیَاءُ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیم».