أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَاأُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا
[در آخرت نیز] خداوند برای آنان عذاب سختی آماده کرده است،20 پس ای خردمندانی که ایمان آوردهاید21 [=اهل وجدان و تعهّد اخلاقی هستید]، پروای خدا داشته باشید که خدا مایه بیداری [از خواب غفلت را] به سوی شما نازل کرده است.
20 - «أَعَدَّ» از «عَدَّ» [شمردن]، تعدید [در باب تفعیل] نوعی ذخیره کردن و آماده ساختن است که گویی اعمال شخص به حساب و شمارش آمده است.
21 - عنوان «اولواالالباب» را «خردمندان» یا «صاحبان تفکر و عقل و اندیشه» ترجمه کردهاند، که بیانگر ابعاد گسترده این واژه نمیباشد؛ اولواالالباب یعنی صاحبان لُب. لُبِ هر چیز، مثل گردو و بادام، مغز آن است. در بررسی 16 موردی که عنوان «اولواالالباب» [یا اولیالالباب] در قرآن آمده است چند نکته را میتوان فهمید:
الف] در 11 آیه از 16 مورد، واژه «اولواالالباب» با «ذکر» [بیداری و خودآگاهی] همراه آمده و بر «ذکرپذیری» آنان تصریح شده است، در 5 مورد دیگر از عبرتگیری، هدایتپذیری و شناخت آنان. آیا «عقلانیت خود بنیاد» امروز، که در برابر «عقل خدا بنیاد» مطرح میشود، میتواند ترجمه دقیقی برای اولواالالباب باشد؟
ب] در 6 مورد واژه تقوا [کنترل نفس، در خود آیه یا قبل و بعد آن] از ویژگیهای اولواالالباب شمرده شده است [بقره 179 (2:179) و 197 (2:197) ، مائده 100 (5:100) ، طلاق 10 (65:10) ، ص 29 (38:29) ، و زمر 9 (39:9) ] ، پس در واژه «اولواالالباب» مفهوم تسلط بر نفس و خویشتنداری موجود است.
ج] از مقایسه ویژگیهای متضادی که از دو گروه «فاسقین» و «اولیالالباب» در آیات 19 (13:19) تا 25 سوره رعد و آیات 26 (2:26) و 27 بقره آمده است، معلوم میشود «فاسقین» شخصیتی مقابل اولیالالباب دارند. از آنجایی که واژه «فسق» دلالت بر شکستن قانون و پاره کردن حدود و پوسته محافظ میکند، میتوان فهمید اولواالالباب کسانی هستند که به نیروی تقوا [کنترل نفس]، با نگهداری خود در محدوده مقررات الهی، از حرمتشکنی و نقض احکام شریعت خودداری میکنند. به عبارتی آنها صاحب خِرَد خدایی، و وجدانهای پاک و متعهدان به میثاقهای الهی هستند و بنیاد عقلانیت آنان بر محور ارزشهای اخلاقی است.