فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِّنكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا
پس چون به سرآمدشان [=پایان سه ماه] رسیدند، یا به شایستگی5 [=مطابق عرف نیکوی زمانه] نگاهشان دارید و یا به شایستگی [=با نیکویی و بدون خاطره بد] از آنان جدا شوید. و [هنگام طلاق] دو فرد عادل از خودتان را گواه بگیرید6 و گواهی را برای [رضای] خدا بپا دارید.7 به این هشدارها کسی اندرز میپذیرد که به خدا و روز واپسین باور داشته باشد و هر که از خدا پروا کند [=بر نفس خود تسلط داشته باشد]، راه خروجی [از تنگناهای زندگی زناشویی] برایش میگشاید.
5 - معنای «امسک»، ادامه نگه داشتن چیزی است که در اختیار است. این کلمه چندین بار در قرآن در مورد نگهداری همسران [امتناع از طلاق] آمده است [احزاب 37 (33:37) ، بقره 231 (2:231) و 239 (2:239) ، طلاق 2 (65:2) ]. کلمه «مَعْرُوف» که جمعاً 38 بار [به صورت معرفه و نکره] در قرآن تکرار شده است، دلالت بر نیکو شناخته شدن کاری نزد مردم میکند. این کلمه بیش از همه سورهها [15 بار] در سوره بقره آمده است و عمدتاً ناظر به روابط زناشویی، حقوق طرفین و فرزندان، حقوق پس از طلاق و سخن گفتن به نیکویی میباشد که معیار آن تابع فرهنگ جامعه و فطرت انسانها میباشد.
6 - گواه گرفتن دو فرد عادل به هنگام طلاق، با آن که چنین ضرورتی برای ازدواج در قرآن ذکر نشده، تدبیر دیگری است برای تعویق یا تغییر تصمیمِ طلاق. نکته دیگر، ضرورت اجتهاد شرعی در مورد حضور دو شاهد عادل در این روزگار است که طلاق به صورت رسمی ثبت و ضبط میشود و همچون گذشته نیازی به شهادت شفاهی شاهدان احساس نمیگردد.
7 - «اقامه» را برپا داشتن معنا کردهاند، که مفهوم اهمیت دادن و جدی گرفتن دارد. مثل: اقامه صلات، اقامه وزن [رعایت عدالت در معاملات]، اقامه شهادت برای خدا [گواهی دادن به نفع مظلومان]، اقامه وجه [توجه و رویکرد جدی به اهداف متعالی].