وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
و [ششم] به مال یتیم نزدیک مشوید، مگر به شیوهای که [برای حفظ حقوق او] بهترین باشد تا به [سن] رشد و بلوغ برسد، 268 و [هفتم] پیمانه را به تمام، و ترازو را به عدالت بگیرید، 269 ما هیچ کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمیکنیم، 270 و [هشتم] چون [در اختلافات] سخن گوئید، پس عدالت را رعایت کنید، هرچند [اگر به ضرر] خویشاوند [ان شما] باشد، 271 و [نهم] به عهد خدا وفا کنید. 272 این است آنچه [خداوند] شما را به آن سفارش کرده است، باشد تا پند پذیرید.
268- فرمان «لا تَقْرَبُوا» (نزدیک نشوید) 5 بار در قرآن تکرار شده است؛ 2 بار به مال یتیم (انعام 152 (6:152) و اسراء 34 (17:34) ) و 3 مورد دیگر به: نماز در حالت مستی (نساء 43 (4:43) )، فواحش (انعام 151 (6:151) )، و زنا (اسراء 32 (17:32) ). نزدیک نشدن هشدار بسیار جدّیتری از توصیه به انجام ندادن است. جاذبههای مال مردم خوری، غرائز جنسی و میگساری آنقدر نیرومند است که مقاومت در برابر آنها کار هر کسی نیست، پس به مصلحت است که به آن نزدیک هم نشویم تا همچون پدر نخستینمان آدم، فرمان «لا تقربا هذه الشجره» را نقض نکنیم. آیا میان آن شجره نمادین و این زشتیهای حقیقی نسبتی نیست!؟
در ضمن آیات 2 (4:2) و 6 سوره نساء (4:6) به تفصیل نحوه مراقبت از اموال یتیمان را تبیین کرده است؛ از پرهیز در تبدیل و تغییر آنها با اموال کم ارزشتر خود، تا خوردن با شتاب آن پیش از بالغ شدن آنان و بالاخره نحوه مدیریت منصفانه اموال یتیمان.
269- کیل یا پیمانه، «حجم» محصولات را تعیین میکند، و ترازو، «وزن» آن را، و این دو وسیله سنجش، برحسب نوع تولیدات، مستقلا به کار میروند.
270- در قرآن 4 بار متناسب بودن تکلیف با وُسْع (تواناییها و امکانات هر شخص) آمده است (انعام 152 (6:152) ، اعراف 42 (7:42) ، مؤمنون 62 (23:62) ، و بقره 233 (2:233) ) و یکبار نیز متناسب بودن تکلیف با دارایی (لا یُکَلِّفُ اللهُ نَفْسًا إِلاَّ مَا آتَاهَا- طلاق 7 (65:7) ). خدا هر تکلیفی کرده، قبلا وُسع و تواناییاش را هم داده است، بنابراین به بهانه نداشتن وُسع، نباید شانه از بار مسئولیت خالی کرد.
271- قیام برای عدالت و الگو بودن در خدامحوری، حتی به نفع دشمن، را در آیه 135 سوره نساء (4:135) میتوان دید.
272- معنای عهد، پایبندی پیوسته به پیمانی است که با کسی بسته میشود. آنچه در عهد، تعهد و معاهده اهمیت دارد، همین مراعات مستمری است که باید حفظ شود.