291- هیچ دو انسانی، نه تنها در یک عصر و زمانه، بلکه در طول تاریخ از هر جهت یکسان و در شرایط مساوی نبوده‌اند، تنوع و تفاوت‌های مختلف است که رقابت و رشد و همکاری و هویت مستقل پدید می‌آورد. این تفاوت را قرآن در زمینه‌های مختلفی بیان کرده است. از جمله تفاوت قدرت نظامی و سیاسی که دفاع و صبر و مقاومت را پرورش می‌دهد (انعام 129 (6:129) و 165 (6:165) ، فرقان 20 (25:20) ، محمد 4 (47:4) ، حج 40 (22:40) ) و تفاوت در دارایی که استخدام و استفاده از توانایی‌های دیگران را مقدور می‌سازد (زخرف 32 (43:32) ، نساء 32 (4:32) ) و همچنین تفاوت در ایمان یا دنیاپرستی (انعام 53 (6:53) و اسراء 21 (17:21) ).

292- در قرآن جمعاً 8 بار از «سریع الحساب» و 2 بار از «سریع العقاب» بودن خدا، عمدتاً در ارتباط با حکم او و جزای مکتسبات بندگان، یاد کرده است. برخی چنین پنداشته‌اند که تجلی این صفت در روز داوری است و خدا با وجود کثرت بندگان در نسل‌های مختلف، در یک لحظه به حساب‌های ریز و درشت و نیک و بد همه بندگان رسیدگی می‌کند و برخلاف حسابرسی‌های دنیایی، تراکم امور، کار او را کند نمی‌سازد. اما به نظر می‌رسد این صفت جاری و دائمی بوده و اختصاصی به قیامت نداشته باشد. یعنی هر کردار و رفتار آدمی، بلافاصله ثبت و ضبط می‌شود و نیازی به حسابرسی‌های بعدی همچون امور دنیایی نیست.