وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا صُمٌّ وَبُكْمٌ فِي الظُّلُمَاتِ مَن يَشَإِ اللَّهُ يُضْلِلْهُ وَمَن يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ
و کسانی که آیات [=نشانههای] ما را دروغ شمردند، [همچون] کَران و گُنگانی [هستند] در تاریکیها [که نه سخن حقی میشنوند و نه سخنی به حق میگویند]. 47 خدا آن را که خواهد، در گمراهی رها میسازد و آن را که خواهد [=شایسته بداند] بر راه راست قرار میدهد. 48
47- آیه 122 همین سوره (6:122) ، راه نجات دل مردگان از تاریکیها را نشان میدهد: « أَوَمَنْ کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا...). استفاده از استعاره تاریکی و نور برای نشان دادن راه رستگاری را در این آیات نیز میتوانید ببینید: بقره 17 (2:17) و 257 (2:257) ، مائده 16 (4:16) ، رعد 16 (13:16) ، ابراهیم 1 (14:1) و 5 (14:5) ، نور 40 (24:40) ، احزاب 43 (33:43) ، فاطر 20 (35:20) ، حدید 9 (57:9) ، طلاق 11 (65:11) .
48- معنای «من یشاء»، که «به هر که خواهد» ترجمه میشود، ممکن است با «دلبخواهِ» مصطلح در زبان فارسی اشتباه گرفته شود، اما مشیّت خدا همان نظامات و قوانین اوست که هر کس خود را با آن هماهنگ سازد، سود میبرد. در مدرسه نیز معلمان هر کس را بخواهند قبول یا رد میکنند، اما نه دلبخواه، بلکه بر اساس لیاقتها.
برای شناخت بیشتر موارد مغایرت مشیّت خدا با تشخیص و خواست آدمیان، به نوشته «بد خداشناسی» مبحث «اگر خدا میخواست» صفحات 77 به بعد در کتاب «پژوهشی در پرتو قرآن» ج 2 از همین قلم مراجعه نمائید.