وَالَّذِينَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
و کسانی که از عذاب پروردگارشان بیم دارند.30
30 - بیم و امید، خوف و رجاء، شوق و شفق، خوف و طمع دو پای طی طریق در مسیر حقاند، ترس از شکست و محرومیت همانقدر انگیزهبخش است که شوق پیروزی و کامیابی، و ترس و نگرانی از عذاب و محرومیت وصال و عواقب دوزخ همانقدر اشک غمآور است که رسیدن به رضوان الله نزد رفیقالاعلی اشکِ شوق آور! این چهارمین نشانه مصلّین است.
در قرآن واژههای متعددی همچون: خوف، خشیت، شفقت، رهبت، وجل، هول، رعب، فزع و... آمده است که همه را «ترس» ترجمه میکنند. حتی تقوای از خدا را ترس از خدا و منذر بودن پیامبران را نیز ترساننده بودن آنها از کیفر الهی میشمرند. البته محدودیتهای زبانی در انتقال مفاهیم و تنگ بودن ظرف زبان فارسی، در ترجمان مفاهیمی که لغت معادلی برای آن نیست، عامل اصلی این سادهگیری میباشد، و گرنه مترجم مجبور است برای چنین مواردی توضیحات اضافی دهد که متن ترجمه را به درازا میکشاند.
در قرآن 8 بار از مشفقین [یا مشفقون] سخن گفته است. در معنای واژه «شفق» نوعی بیم و نگرانی نهفته است که ناشی از تعلق خاطر به چیزی دوست داشتنی و ترس محروم شدن از آن است. مثل شفقت مادر نسبت به فرزند که یکسره نگران سلامتی و سعادت اوست. در آیه شریفه 26 این سوره شفقّت مؤمنین را در زندگی دنیایی نسبت به اهل خود وصف میکند که دلالت بر نوعی دلسوزی و مهر و محبت به دیگران میکند.
مشفق بودن و احساس شفقّت در قرآن نسبت به امور متعددی مطرح شده است: نسبت به اهل و نزدیکان [طور 26 (52:26) ]، مکتسبات و نامه عمل خود [شوری 22 (42:22) و کهف 49 (18:49) ]، قیامت [مؤمنون 57 (23:57) و شوری 18 (42:18) ]، خشیّت ربّ [انبیاء 28 (21:28) و مؤمنون 57 (23:57) ]. موضوع اشفاق از عذاب فقط در این آیه آمده است.