4 - عروج بالا رفتن و صعود، و معارج جمع معرج، نردبام است که به وسیله آن بالا می‌روند [زخرف 33 (43:33) ]. این البته صعودی مادّی و قابل مشاهده است، اما نه عروج ذرّات رطوبت به آسمان [سبا 2 (34:2) و حدید 4 (57:4) ] دیدنی است، و نه عروج فرشتگان و روح [آیه 4]، و «ذِی الْمَعَارِجِ» بودن خدا، که همه صعود و عروج‌ها در نظام هستی در ید قدرت اوست. از جمله صعود کلام طیّب [فاطر 10 (35:10) ] و صلاتی که بالا رود [صَلوهٍ تُرفَع].
گویا این آیه اشاره‌ای به گرفتار شدن تدریجی انسان به عوارض اعمال خود یا ترفیع درجه به درجه مؤمنین باشد که همچون نردبام پله پله پایین و بالا می‌رود. ن ک به آیات زیر:
آل‌عمران 163 (3:163) - «هُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ اللهِ...»، نساء 96 (4:96) - «دَرَجَاتٍ مِنْهُ وَمَغْفِرَهً وَرَحْمَهً»، انعام 83 (6:83) - «...نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَنْ نَشَاءُ...»، اسراء 21 (17:21) - «...وَلَلْآخِرَهُ أَکْبَرُ دَرَجَاتٍ...»، غافر 15 (40:15) - «رَفِیعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْش...»، انشقاق 19 (84:19) - «لَتَرْکَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَق»، اعراف 182 (7:182) - «وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ» [و نیز قلم 44 (68:44) ].