وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولَئِكَ تَحَرَّوْا رَشَدًا
برخی از ما [در برابر نظامات خدا] تسلیم هستیم و برخی سرکش،24 و کسانی که تسلیم میشوند،25 به راه رشد و کمال میپیوندند.26
24 - اسلام و تسلیم شدن مختص انسانها نیست، برحسب آیه 83 سوره آلعمران (3:83) ، همه موجودات آسمانها و زمین تسلیم خدا هستند: [أَفَغَیْرَ دِینِ اللهِ یَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ].
25 - واژه «قسط» با دو معنای متضاد در قرآن آمده است؛ عدالت و عدالت گریزی [ظلم و اجحاف به دیگری]. در این آیه معنای دوم مورد نظر است. در آیه 11 طبقهبندی دوگانه «صالح و غیرصالح» [مفید و غیرمفید]، و در این آیه طبقه بندی «مسلم و قاسط» را مطرح کرده است. به نظر میرسد طبقهبندی اولی در ارتباط با زندگی انسانهاست، و مورد دوم در ارتباط با پرستش خدا.
26 - استفاده مجازی از زبان و محاورات میان انسانها برای بیان حقایقی بیرون از عالم مادّی، در فرهنگ و ادبیات ما و سایر ملل بسیار معمول است و بسیاری از امور را میتوان در این قالب بیان کرد، کتاب منطقالطیر عطار و صدها کتاب و مقاله و شعر در گفتگوی حیوانات یا غیر آنها، مصادیقی از این گفتگوها هستند. از نمونههای غیر فارسی آن میتوان کتاب «قلعه حیوانات» نوشته جورج اورول [Geroge Orwell] را نام برد. آیات فوق و مسئله ایمان آوردن به خدا و نظاماتش و یا ندیده گرفتن و انکار آنها را چه بسا با همین قالب و شیوه کلامی بهتر بتوان فهمید.