3 - «ترتیل» از ریشه «رَتَلَ»، دلالت بر نزول مرحله به مرحله و با تأمل وحی می‌کند. هم نزول قرآن تدریجی بوده، و هم توصیه شده تلاوت آن با تأنی در ادای کلمات و تأمل در معانی آن باشد [فرقان 32 (25:32) ].
از امام علی(ع) در وصف متّقین و بیداردلی‌های آنان آمده است: «شب‌ها به پا ایستاده با تلاوت توأم با تأنی و تدبّر اجزاء قرآن نفس خویش را [به یاد غفلت‌ها و غرورها] محزون می‌دارند و داروی دردهای خود را از آن می‌جویند؛ چون به آیتی رسند که در آن بشارتی باشد، به آن میل کنند و امید بندند و جان‌هاشان به شوق آن بال گشاید، چنان که گویی در برابر چشمانشان جای دارد، و چون به آیتی رسند که در آن بیم و هشداری باشد، گوش دل به آن سپارند و پندارند جوش و خروش جهنم در گوش‌شان پیچیده است. آنها کمر خم کرده و پیشانی و کف دست و زانو و نوک پا بر زمین نهاده از خدای متعال آزادی گردن خود از وابستگی‌ها را طلب می‌کنند». [نهج‌البلاغه خطبه 184].