وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ
و از پلیدی5 [=آثار و عواقب اعمال سوء] دوری کن.6
5 - کلمه «رجْز» [به صورت معرفه و نکره] ده بار در قرآن تکرار شده که از بررسی این موارد میتوان گفت رجز بازتاب منفی اعمال فردی و جمعی انسان است که به صورت پریشان حالی، اضطراب و نابسامانی ظاهر میگردد. همچون رجزی که به صورت انواع نابسامانیها برای قوم فرعون به دلیل ظلم و ستم بر بنیاسرائیل و مقابله با رسالت موسی پدید آمده بود [اعراف 134 (7:134) و 135]، دو بار دیگر در قرآن رجز را عاقبت ظلم شمرده است [بقره 59 (2:59) و اعراف 162 (7:162) ].
6 - « هَجْر» و هِجران، دور شدن از کسی، چیزی، مکانی یا صفتی است. از 31 مرتبهای که مشتقات این کلمه در قرآن تکرار شده، 23 مورد آن ناظر به مهاجرت مکانی از دار کفر به دار ایمان [عمدتاً مکه به مدینه] میباشد. پس از آن، دور شدن از اشخاص به دلیل عقیده یا رفتار ناپسند [نساء 34 (4:34) ، مزمل 10 (39:10) و مریم 46 (19:46) ]، دور شدن مسلمانان از قرآن [فرقان 30 (25:30) ]، مهاجرت قلبی به سوی خدا [عنکبوت 26 (29:26) ] و پریشانگویی ناشی از دوری از حق [مؤمنون 67 (23:67) ] قرار دارد. آیه 5 سوره مدثر تنها موردی است که دوری از پلیدی و پریشان حالی ناشی از آن مطرح شده است. به گفته شادروان شریعتی:
«این مهاجرت انسان است از خودش، هجرتی است درونی از آنچه هست به سوی آنچه باید باشد. مهاجر کسی است که از زشتیها و بدیها، از «خویشتن موجود» به «خویشتن مطلوب» هجرت میکند، پیغمبر زیادت علم، زیادت عمل و زیادت حیرت را همیشه میطلبد، میخواهد از آن درجهای که هست بالاتر رود، درجهای که انسان باید بشود، در حدّ مطلق، در جوار خداست... هجرت از پلیدی چیست؟ پلیدی همان حالتی است که داریم، هرکس در هر حالتی هست، به نسبت بینهایت، حالت رکود و سقوط است. در هیچ درجهای مایست و همواره از بیرون و درون در هجرت باش. وقتی که قرآن میگوید: یَا أَیُّهَا الْمُدَّثِّرُ، این «دثار» چه چیزی است که پیامبر اسلام را در خود پیچیده است؟ ...آیا این واقعاً همان گلیم و همان لباسی است که به خود پیچیده؟ آیا مقصود همه این بندهای طبیعت و ارث گذشته، اساطیرالاولین و محیط اجتماعی، محیط خانوادگی، محیط تربیتی و هرچه روح را در خود میپیچد و رهایی و استقلال و آزادی و حرکت را در انسان میکشد، نیست؟ ... آیا واقعاً در چنین خطابهای عظیمی که بشریت مطرح است، که رسالت عوض کردن تاریخ مطرح است، یک مرتبه خدا میگوید لباست را پاک کن، یا لااقل تنها این معنی را دارد!؟»