إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ
[زیرا] به سوی [خورشید رحمت] پروردگارش نظاره کننده است.18
18 - این نگاهِ نیازی است به رحمت واسعه ربوبی، همچون نگاه طفل شیرخواره به سینه مادر. اما نظر پروردگار به بندگان انعکاسی است از نظر قلبی آنان به او، کسانی که از چنین نظری روگردانده و سوی ثروت و شهرت و قدرت روی آورده باشند، از آنچه روی گرداندهاند نصیبی در آخرت نخواهند داشت، حتی اگر به ظاهر مُبلّغ و متولی دین بوده باشند! این وصف قرآن از عالمانی از اهل کتاب است که عهد و پیمان خدا را به بهایی اندک فروختند و در قمار زندگی، سرمایه حیات و نصیب آخرت خود را باختند و از تکلّم خدا، «نظر» لطف او و تزکیهاش محروم شدند [آلعمران 77 (3:77) - ...وَلا یُکَلِّمُهُمُ اللهُ وَلا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَلَا یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ].
بدیهی است که خدا را هرگز نمیتوان با چشم ظاهر دید و قرآن بر محال بودن چنین انتظاری تصریح کرده است [اعراف 143 (7:143) ]. شخصی از امام علی(ع) پرسید: آیا پروردگارت را دیدهای!؟ فرمود: آیا میپنداری چیزی را که نمیبینم اطاعت میکنم! پرسید: چگونه!؟ فرمود: چشمها با دیدن ظاهری او را در نمییابند، بلکه دلها با حقایق ایمانی او را در مییابند. «لا تُدْرِکُهُ الْعُیُونُ بِمُشَاهَدَهِ الْعِیَانِ وَلَکِنْ تُدْرِکُهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِیمَانِ...» [خطبه 179]. آنگاه فرمود: خدا نزدیک اشیاء است بدون لمس آنان، دور از آنهاست نه جدا شونده، گویندهای است بینیاز به اندیشه، اراده کنندهای است بینیاز از تلاش، سازندهای است بینیاز از ابزار و اندام، ریزبین است نه موصوف به پنهانی، کبیر است نه موصوف به جفا، بیناست نه با وسیله بینایی، مهربان است نه با وصف رقّت قلب.
در دعای کمیل آمده است: «صَبَرْتُ عَلی عَذابِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَلی فِراقِکَ وَ هَبْنی صَبَرْتُ عَلی حَرِّ نارِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ اِلی کَرامَتِکَ» پروردگارا، گیرم عذاب تو را تحمل کردم چگونه محرومیت از نگاه به کرامتهای تو را تحمّل کنم؟ گیرم سوزش دوزخ تو را تحمل کردم، چگونه فراق تو را تحمل کنم؟