إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ
که آنچه به شما [درباره قیامت] وعده داده میشود، مسلماً واقعیت دارد10 [=واقع شدنی و از نوع جریانهای طبیعی کیهانی است].
10 - در سوره ذاریات نیز، که همانند سوره مرسلات با سوگندهایی به باد و آثار آن آغاز میشود، پاسخ سوگند و نتیجهگیری از آن را در ارتباط با قطعی و راست بودن قیامت آورده است؛ با این تفاوت که در ذاریات بر «صادق» بودن وعده قیامت تصریح شده [ذاریات 5- إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ]، و در این سوره بر قطعیت تحقق آن [إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ]. در انعام 134 (6:134) نیز بر آینده بودن آن [إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ...].
در ذاریات «یوم الدین» محور سوره است و در مرسلات «یومالفصل» که به طور ناگهانی با ارتفاع گرفتن تودههای هوا «وَالْمُرْسَلاتِ عُرْفًا» موجب طوفان درهم شکننده «فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفًا» و بادهای پخشکننده «وَالنَّاشِرَاتِ نَشْرًا» و درهم شکننده «فَالْفَارِقَاتِ فَرْقًا» میگردد. گویا این مثال و مصداق طبیعی به خاطر یادآوری این حقیقت بیان شده که نظام آرام دنیایی به هنگام فرا رسیدن ساعت قیامت، همچون طوفان درهم شکنندهای که به طور ناگهانی آرامش محیط را برهم میزند دستخوش تحول و انقلاب زیر و رو کننده خواهد شد «فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ وَإِذَا السَّمَاءُ فُرِجَتْ وَإِذَا الْجِبَالُ نُسِفَتْ». متن زیر در وصف «کولاکهای دریایی در مناطق استوایی» که شبه جزیره عربستان در متن آن است، از کتاب سابق الذکر نقل میگردد:
«ظاهراً بلامقدمه و بیجهت از نظام آرام و بیآزار هوا ناگهان حرکات شدید و نیروهای عظیم بیرون جسته، نسیم ملایمی که در زیر آسمان درخشان، دست مهربان به پشت بادبان کشتیها میگذاشت و آنها را برای تجارت و سیاحتهای دلپذیر رهبری میکرد و یا حداکثر ابرهای لطیف باران رحمت بر دشتها و مزارع میریخت و همه را امیدوار و آرام میساخت، یک باره شورش سرکشی برپا میشود و از هر سو وحشت و ویرانی و مرگ بر زمین و زمان میبارد... آرامش معمولی به هم میخورد و حفرههای عمیق ناگهانی [در فضا] پدیدار میشود. بادهای منظم مهاجر «آلیزه» که حرکت متقارب موافق داشتند، حالت رمیدگی خصمانه و لجام گسیختگی عجیب پیدا کرده در فاصله کمتر از یک ساعت به سرعت منقلب و دریا به شدت کولاک میشود. آب دریا همراه تندباد که سرعت آن به 120 و حتی 300 کیلومتر در ساعت میرسد کشیده میشود و به اندازه 3 متر و گاهی 5 متر بالا میآید. این رودخانه دریایی پهناور شکافهای بزرگ برداشته گودی موجهای آن از یال تا قعر به 10 تا 15 متر میرسد! آب دریا و رگبار باران به سواحل و جزایر سرازیر شده زمینها را در بر میگیرد. در برابر سیل عظیم آب که از زمین و آسمان در تاریکی وحشتزای طبقات ابرهای سیاه و غرش و جهش پی در پی رعد و برق فرو میریزد و موجهای کوهپیکر دریا توأم با بادهای کوبنده و گردبادهای تنوره کشنده، هیچ ساختمان و درخت و هیچ کشتی، هرقدر محکم و سنگین باشد تاب مقاومت نیاورده، پرتاب و تکه پاره و غرق میشود! آدمی نیز از این معرکه به زحمت و به ندرت میتواند جان به سلامت برد. گردبادهای عظیم دهشتناک فوق بیشتر در اقیانوس هند [مخصوصاً در خلیج بنگال] یا در اقیانوس اطلس [مخصوصاً در خلیج فلوریدا] روی میدهد. در آسیای شرقی و جنوب شرقی به نام «تیفون» [که قاعدتاً لغت طوفان از آن گرفته شده] خوانده میشود، در هندوستان آن را «سیکلون» میگویند، آمریکاییها «هریکن» و در سواحل مدیترانه «تورناد» نام نهادهاند. در هر حال و در هر جا و به هر اسم که باشد، وحشت و هلاکت همراه آن است.»