عَمَّ يَتَسَاءَلُونَ
از چه میپرسند2 [=صحبت از چیست]؟
1 - سوره نبأ اولین سوره از آخرین جزء قرآن است که به اصطلاح عامیانه «عَمّ جُزء» نامیده میشود! 36 آیه ابتدای این سوره در دومین سال بعثت و پنج آیه بعدی چهار سال بعد [شش بعثت] نازل گشته و همچون بیشتر سورههای نازل شده در دو سال نخست بعثت، پیرامون قیامت و هشدار نسبت به غفلت و اعراض از آن حادثه عظیم است و نام سوره نیز برگرفته از همین «النَّبَإِ الْعَظِیم» است که در آیات بعدی با نامها و تعابیر دیگری معرفی شده است مثل: آیه 17- روز جدایی «یَوْمَ الْفَصْل»، آیه 18- روز دمیدن در صور «یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّور»، آیه 38- روز برپایی قیامت «یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِکَه»، آیه 39- روز حق «الْیَوْمُ الْحَقُّ»، آیه 40- روز رؤیت عمل «یَوْمَ یَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَت».
این سوره را با وجود انسجام و ارتباط مضامینش میتوان به 4 بخش زیر تقسیم کرد:
بخش 1 [آیات 1 تا 5] پرسش مردم و وعده پاسخ.
بخش 2 [آیات 6 تا 16] نُه نعمت خدا در زمین و زندگی ما [نشانههایی برای فهم آخرت].
بخش 3 [آیات 17 تا 36] روز جدایی، نفخه در صور، تحولات در آسمانها و زمین، سرنوشت طغیانگران و پرهیزکاران.
بخش 4 [آیات 36 تا 40] در صحنه قیامت.
آیات این سوره تماماً با «الف» ختم میشود، به استثنای پنج آیه نخست که [چهار آیه با حرف «ن» و یک آیه با حرف «م»].
2 - «نبأ» خبر است، اما نه هر خبری، بلکه خبری مهم. پیامبران از آن جهت «نبی» نامیده شدهاند که حامل اخباری مهم، مفید و صادق از جانب خدا بودهاند. خبر معمولا به آنچه در گذشته رخ داده گفته میشود، اما در این سوره سخن از خبری عظیم در آینده است. این خبر عظیم که ابلاغ آن وظیفه اصلی و اساسی پیامبر بوده، عمداً عنوان سوره انتخاب شده است که به نقل از کتاب «پا به پای وحی» [نوشته مهندس مهدی بازرگان]، «در حکم دروازهای است به روی زائرین یا فاتحین یک شهر و رسالت سفیر خدا به شهر دلها و دیدهها» [جلد 2 صفحه 160].