إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَـمِينَ
مسلماً ربّ شما [=ارباب و صاحب اختیارتان؛ نه معبودان خیالی، بلکه] خدای یکتائی است که آسمانها و زمین را در شش دوران آفرید 75 سپس بر عرش [جهت تدبیر عالم] مستقر گشت، 76 [هموکه] روز را به [پرده] شب، که شتابان در پی آنست، میپوشاند، 77 و [هموکه] خورشید و ماه و ستارگان را که [تماماً] به فرمان اویند آفرید. آگاه باشید که آفرینش و اداره [جهان] منحصر به اوست 78 [=خداوند اداره آنچه را آفریده به کسی نسپرده]، منشأ خیری جاودانی است، پروردگار جهانیان.79
75- این آیه تا آیه 58 به آیات تکوینی خداوند در طبیعت اشاره دارد که دو آیه 55 و 56 در میان آن، ایمان و احساس قلبی ما را از طریق دعا متوجه آفریدگار آن آیات میسازد.
آفرینش آسمانها و زمین در شش روز (دوران)، جمعاً در 7 آیه قرآن مطرح شده است (اعراف 54 (7:54) ، یونس 3 (10:3) ، هود 7 (11:7) ، فرقان 59 (25:59) ، سجده 4 (32:4) ، ق 38 (50:38) ، حدید 4 (57:4) ). این آیات به آفرینش کل جهان اشاره دارند، و آیات 9 تا 12 سوره فصلت (41:9) ، به عنوان زیر مجموعهای از آن کل، مراحل آفرینش زمین را در دو مرحله، پیدایش کوهها (چین و چروکهای پوسته خارجی) و تقویت خاک آن در چهار مرحله و پیدایش جوّ زمین (7 آسمان) را در دو مرحله (جمعاً هشت مرحله) بیان میکند.
76- اصطلاح «ثم استوى على العرش» که 6 بار در قرآن تکرار شده، تعبیری است از به کمال رسیدن خلق و راهاندازی و کارکرد آن. مثل اتومبیل که پس از ساخت و خروج از کارخانه، آماده بهره برداری میشود و راننده پشت فرمان قرار مىگیرد (ثم استوى على العرش). یا مثل میوه که پس از رسیدن قابل مصرف میشود. سوار کشتی یا چارپایان شدن و مسلط گشتن و راندن آنان را قرآن با همین اصطلاح بیان کرده است (زخرف 13 (43:13) ).
77- قرآن دو بار به نقش پوششی شب سوگند خورده است: شمس 4- وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا، لیل 1- وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَى. آیه 3 سوره رعد (13:3) نیز عیناً به همین پدیده اشاره شده است (یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ). اما اینکه چرا به «آیت» پوششی شب، و نه روشنگری روز، اشاره شده، ممکن است جلوه دادن تدبیر الهی برای زمان تعطیل کار و شروع استراحت باشد که آن را در آیات دیگری با کلمه «لباس» (وسیله پوشش) تبیین کرده است: فرقان 47 (25:47) - وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا... ، نبأ 10 (78:10) و 11- وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ لِبَاسًا وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا.
شاید هم حاوی این پیام باشد که اجل عمر آدمی، که سرآغاز شب و پایان روزگار عمر اوست، با شتاب در حال سررسیدن است. امام علی(ع) مرگ را طلب کننده با شتابی که نه مقیمی آن را از دست میدهد و نه فراری از چنگ آن تواند گریخت تشبیه کرده است (خطبه 123 نهج البلاغه: إِنَّ اَلْمَوْتَ طَالِبٌ حَثِیثٌ لاَ یَفُوتُهُ اَلْمُقِیمُ وَ لاَ یُعْجِزُهُ اَلْهَارِبُ). گفته میشود سایه با سرعت 1800 کیلومتر در ساعت (20 بار سرعت معمولی اتومبیل) در زمین گسترده میشود، سایه مرگ از این هم سریعتر روزگار عمر ما را به زیر میگیرد.
78- مشرکین در «خالق» بودن خدا تردیدی نداشتند، ولی «امر»، یعنی اداره جهان هستی و عالم انسانها را سپرده شده به فرشتگان (که آنان را دختران خدا تصور میکردند) میدانستند و از طریق توسل و شفاعت بُتها (که آنها را نماد فرشتگان میشمردند) عرض حاجات میکردند و میگفتند: اینها شفیعان ما نزد خدا (یونس 18 (10:18) ) و واسطه تقرّب ما به او هستند (زمر 3 (39:3) و احقاف 28 (46:28) ).
79- برکت به هر خیر و فایدهای که دوام و پیوستگی و رشد و افزایش داشته باشد گفته میشود. مبارک چیزی است که در آن فایده ثابت و همیشگی باشد. خیر و خوبیهای اشخاص و زیبائیهای دنیا موقت و فانی است، اما نعمات خدا باقی و پاینده است.