قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ
انسان [کافر، با رویگردانی از ذکر و تزکیه نفس] هلاک شد،16 عجب ناسپاس است!
16 - اغلب مفسرین جمله «قُتِلَ الْإِنسَانُ» را شعاری و نوعی مرگخواهی و نفرین تلقی کردهاند. فعل «قُتِلَ» هفت بار در قرآن تکرار شده است که سه مورد آن به همان معنای متعارف کشته شدن میباشد. موارد دیگر ظاهراً معنای شعاری دارد یا دلالت بر مرگ ارزشهای انسانی و نابودی استعداد حقپذیری در روح و روان کسانی میکند، مثل: ذاریات 10 (51:10) و 11- «قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی غَمْرَهٍ سَاهُون» [کسانی که روی حدس و گمان و تخمین عمل میکنند نابود شدند، همان کسانی که در گرداب غفلت و بیتوجهی فرو رفتهاند. مدثر 18 (74:18) تا 20- «إِنَّهُ فَکَّرَ وَقَدَّرَ فَقُتِلَ کَیْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ کَیْفَ قَدَّرَ» [آن منکر فکر کرد و- قرآن را- سنجید، پس نابود شد، چگونه سنجید!؟]. شعار مرگخواهی به انسانها تعلّق دارد و خداوندی که جان انسانها به دست اوست نیازی به شعار و نفرین ندارد. منطقیتر به نظر میرسد فعل کشتن را به همان استعدادهای انسانی، نه الزماً جان، نسبت دهیم.