أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى

اما آن که [به اتکاء مال و ثروتش] احساس بی‌نیازی کرده،6

6 - «اسْتَغْنَى» از ریشه غَنَیَ، در باب استفعال، دلالت بر احساس و ادّعای بی‌نیازی از خدا و آخرت و تزکیه نفس می‌کند. انسان سرشار از استعداد و ظرفیت برای حرکت به سوی رشد و کمال است، کمالات و فضایل نیز جز از سوی آفریدگار عالم، که سرچشمه همه صفات و نام‌های نیکوست، ناشی نمی‌شود. بر همین اساس است که فرمود‌: ای انسانها همه شما در سیر به سوی خدا نیازمندید و تنها خداست که بی‌نیازِ ستوده است [فاطر 15 (35:15) ]. آن فرومایگان فریب خورده با فرآورده‌های دنیایی و اعتبارات موهوم روزگار، احساس نیازی به ذکر و بیداری و تزکیه نمی‌کردند. به تعبیر قرآن، بی‌نیاز دیدن خود موجب طغیان می‌گردد [علق 7 (96:7) - أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى] و در تضاد با تقوی قرار می‌گیرد [لیل 5 (92:5) و 8 (92:8) - فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَاتَّقَى... وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى]. استغنای آن سران مشرک، از خود برتر بینی‌شان نسبت به کسی بود که آنها را به سوی خدا دعوت می‌کرد: تغابن 6 (64:6) - «...فَقَالُوا أَبَشَرٌ یَهْدُونَنَا فَکَفَرُوا وَتَوَلَّوْا...».