إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ
آنگاه که خورشید در هم پیچیده و فشرده [و کم فروغ] گردد،2
1 - سوره تکویر [طبق محاسبات کتاب سیر تحوّل قرآن] آخرین سورهای است که در اولین سال بعثت در مکه نازل شده است. نیمه اول سوره با 12 بار تکرار ظرف زمانی «إِذَا»، از تحولات عظیمی در آستانه قیامت خبر میدهد که نظام فعلی جهان را به کلی دگرگون میسازد. 14 آیه ابتدای این سوره نیز که تماماً با حرف تاء ساکنه ختم میشود، هماهنگی این حوادث را نشان میدهد. چنین به نظر میرسد که سوره بعدی [انفطار] از تحولات قیامت در گستره کهکشان [یا قسمتی از آن]، و این سوره از تغییراتی در منظومه شمسی آگاهی میدهد [والله اعلم]. نیمه دوم سوره که آیاتش با آهنگ دیگری ختم میشود [نون، سین و میم]، با سه سوگند به پدیدههایی در آسمان فعلی دنیا، نتیجهگیریهایی در حقانیّت آنچه بر پیامبر اسلام نازل شده میکند.
2 - « کُوِّرَ» در هم پیچیده و جمع شدن است که به جمع کردن حسابهای پراکنده، پیچیدن عمامه و دستار بر سر و امثالهم نیز گفته میشود. این کلمه یکبار دیگر در قرآن در بیان پیچیده شدن شب بر روز و روز بر شب بر سطح زمین- ناشی از حرکت دورانی آن به دور خودش- آمده است که میتواند به فهم بهتر این کلمه کمک کند: زمر 5 (39:5) - «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ یُکَوِّرُ اللَّیْلَ عَلَى النَّهَارِ وَیُکَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّیْلِ...».
همانطور که حرکت مارپیچی کهکشانی موجب تراکم مستمر ذرات در مرکز مارپیچ و فعل و انفعالات هستهای و تشعشعات نوری میگردد، کاهش سوخت درونی ستاره، که حاصل فعل و انفعالات هستهای تبدیل ئیدروژن به هلیوم در حرارت چند میلیون درجه میباشد، غلبه نیروی جاذبه بر نیروی تشعشعی دافعه و انقباض بیش از حدّ هسته ستاره موجب انبساط بدنه آن در حرکتی عکسالعملی میگردد و ستاره به اصطلاح پُف میکند. «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ»، اشاره به همین درهم فرو پیچیدن و انقباض اولیه [خفض] و انبساط بعدی [رفع] است که آغاز سوره واقعه به آن اشاره شده است: «إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَهُ لَیْسَ لِوَقْعَتِهَا کَاذِبَهٌ خَافِضَهٌ رَافِعَهٌ».
آنچه بسیار شگفتانگیز میآید، پیشگویی و خبر قطعی و صریح قرآن از تحولات فیزیکی آینده خورشید و ستارگان، در جامعهای جاهل و دور از علم و دانش و تمدّن در 14 قرن گذشته میباشد، آن هم به زبان یتیم درس نخوانده و مکتب نرفتهای که نه تنها او و معاصرانش، بلکه هیچیک از دانشمندان عالم تا همین یکی دو قرن اخیر، کوچکترین اطلاعی از این پدیده، که درک آن نیازمند طی مقدمات علمی و دسترسی به تلسکوپ برای مشاهدات فضایی است، نداشته است. در هیأت بطلمیوسی نیز که تا قرون 16 و 17 میلادی بر جهان حاکم بود، زمین مرکز جهان محسوب میشد و ستارههای فروزان عمر جاودان داشتند.