وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ

و [سوگند] به شب، آنگاه که واپس رود و رقیق شود،18

18 - «عَسْعَس» در سوگند «وَاللَّیْلِ إِذَا عَسْعَس»، وصف مشابهی است از اوصافی که در آیات: «وَاللَّیْلِ إِذْ أَدْبَرَ» [مدثر 33 (74:33) ]، «وَاللَّیْلِ إِذَا یَسْر» [فجر 4 (89:4) ] آمده است. مفسرین عسعس را رقیق شدن تاریکی در انتهای شب گفته‌اند. فعل «أَدْبَرَ» [در مدثر 33 (74:33) ] دلالت بر رفتن و پشت کردن شب، و فعل «یَسْر» [در فجر 4 (89:4) ] دلالت بر آسان و روان شدن آن می‌کند.