19 - از 45 موردی که مشتقات کلمه «صُبْحِ» در قرآن آمده است بیشتر آنها معنای مجازی داشته و تنها 10 مورد آن در معنای حقیقی زمان صبح [بامدادان] است. مثل‌: «إِنَّ مَوْعِدَهُمُ الصُّبْحُ أَلَیْسَ الصُّبْحُ بِقَرِیب» [هود 81 (11:81) ]، «وَالصُّبْحِ إِذَا أَسْفَرَ» [مدثر 34 (74:34) ]، «وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّس» [تکویر 18 (81:18) ]، و «فَالِقُ الْإِصْبَاحِ...» [انعام 97 (6:97) ، همچنین حجر 66 (15:66) و 83 (15:83) ، صافات 137 (37:137) ، عادیات 3 (100:3) ، قلم 17 (68:17) و 21 (68:21) .
از آنجایی که صبح نماد روشنانیی پس از شب تیره است و به چراغ نیز مصباح گفته می‌شود، در کلمه صبح مفهوم «شدن»، یعنی فرآیند و نتیجه یک عمل در طبیعت یا رفتار انسان نهفته است: مثل پشیمان شد، بازنده شد، دلش خالی شد، خشک شد و... [فاصبح من النادمین/ خاسرین/ فارغاً/ کالصریم و...]. به این ترتیب بیشترین کار برد کلمه صبح در قرآن، به صورت مجازی [به صورت فعل مقاربه اَصْبَحَ] به کار رفته است که حاوی پیامی عمیق‌تر از صبح ظاهری، و رهگشای فهم سرانجام امور در دنیا و آخرت است.