4 - در چندین آیه قرآن از امتداد یافتن پوسته جامد زمین، که ظاهراً دلالت بر پیدایش خشکی‌ها و قاره‌ها از دل اقیانوس‌های اولیه می‌کند، سخن گفته شده است این موارد، که به دوران پیدایش زمین تعلق دارد، پروردگار عالم را فاعل این تحولات نمایانده است: «وَهُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْض...» [رعد 3 (13:3) ]، «وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا...» [حجر 19 (15:19) و ق 7 (50:7) ]. اما در آیه 3 سوه انشقاق (84:3) فاعل این تحول به صیغه مجهول ذکر شده، که ظاهراً ناشی از انقلاب فیزیکی گسترده‌ای است که احتمالا در منظومه شمسی رخ می‌دهد.
همانطور که می‌دانیم، قشر جامد زمین پوسته بسیار نازکی را نسبت به قشر خمیری و مذاب قشرهای زیرین تشکیل می‌دهد که، به استناد آیات قرآن، خداوند آن را از طریق کوه‌های مرتفع، که لنگرهای میخ مانندی هستند، در اقشار زیرین نصب کرده است تا مانع از جا به جایی قاره‌ها و لرزش‌ها و تنش‌های آن گردد، از جمله: و در زمین کوه‌هایی[لنگرهایی] قرار داد تا زمین شما را حرکت ندهد و نلرزاند. «وَأَلْقَى فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِکُمْ...» [نحل 15 (16:15) ، انبیاء 31 (21:31) و لقمان 10 (31:10) ]. جالب اینکه شکل‌گیری کوه‌ها نیز پس از امتداد یافتن خشکی‌ها و برای حفظ ثبات و تعادل آن بوده است. این ترتیب را در سه آیه قرآن می‌توان دید: «وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِی...» [حجر 19 (15:19) و ق 7 (50:7) ]، «وَهُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ...» [رعد 3 (13:3) ].
با منفجر و از ریشه کنده شدن کوه‌ها، که نگهدارنده و تعادل بخش خشکی‌ها در روی زمین به شمار می‌روند، و پودر و ذره‌ای شدن آن، همچون غبار هوا و سراب، که در آیات متعددی به آن اشاره شده است [از جمله: واقعه 4 (56:4) تا 6، نبأ 20 (78:20) و قارعه 5 (101:5) ]، کوه‌ها حرکت و سیر می‌کنند [طور 10 (52:10) ، تکویر 3 (81:3) ، کهف 47 (18:47) ] و خشکی‌های زمین، همچون کشتی لنگر کشیده، به اطراف کشیده می‌شوند [وَا ِذَا الاَرضِ مُدّت]، و با پاره شدن پوسته محافظ زمین، مواد مذاب از همه سو فوران می‌کنند و همه پستی‌های زمین [اعم از درّه‌ها و اقیانوس‌ها] را پُر و یکسان می‌کنند. نگاه کنید به طه 105 (20:105) تا 107.
به نظر می‌رسد تحولاتی که در منظومه شمسی یا فراتر از آن پدید می‌آید، و نیز انفجار کوه‌ها و سرازیر شدن آتشفشان‌های عظیم، پوسته جامد زمین را با تمام چین‌خوردگی‌هایش به سطحی صاف تبدیل می‌کند، همچنانکه موج انفجار یک بمب، موانع مقابلش را در هم می‌ریزد و با زمین یکسان می‌کند، ظاهراً همه زمین را دریای مذابی از مواد طبقات زیرین فرا می‌گیرد.