10 - «یُحَاسَبُ» فعل مجهولی است که فاعل آن ذکر نشده است. از آنجایی که خدا سریع‌الحساب است، حسابرسی در همان لحظه عمل، در وجود آدمی تحقق می‌یابد و در قیامت بارز و آشکار می‌گردد. اگر چنین باشد، حساب انسان لحظه‌ای و به اصطلاح اتوماتیک است. به تعبیر قرآنی، سراب پویان دنیا، وقتی به پوچی می‌رسند، خدا را در آنجا می‌یایند و او حساب‌شان را به تمامه می دهد [نور 39 (24:39) ]. پس آدمی با هر عملی حساب اعمالش را به دست می‌آورد، و در آخرت با کنار رفتن پرده‌ها، خود [نه قاضی و محکمه و مدعی] آن را می‌خواند. قیامت را «یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ» گفته‌اند [ابراهیم 41 (14:41) ] که چنین حسابی به رغم غفلت انسان‌ها نزدیک می‌شود. انبیاء 1 (21:1) - «اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِی غَفْلَهٍ مُعْرِضُونَ»، این خود آدمی است که حسابش را می‌یابد [إِنِّی ظَنَنْتُ أَنِّی مُلاقٍ حِسَابِیَهْ- حاقه 20 (69:20) ] و در آن روز دریافت می‌دارد [...فَیَقُولُ یَا لَیْتَنِی لَمْ أُوتَ کِتَابِیَهْ- حاقه 25 (69:25) ] در آن روز به او گفته می‌شود: کتابت را بخوان که امروز کافی است خود حسابگر خویش باشی. اسراء 14 (17:14) - «اقْرَأْ کِتَابَکَ کَفَى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا».
اگر در تعابیر قرآنی: «فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِنْدَ رَبِّه» [مؤمنون 117 (23:117) ]، «إِنْ حِسَابُهُمْ إِلاَّ عَلَى رَبِّی» [شعراء 113 (26:113) ]، «ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا حِسَابَهُمْ» [غاشیه 26 (88:26) ]، «وَکَفَى بِاللهِ حَسِیبًا» [نساء 6 (4:6) ] و امثالهم حساب اعمال را نزد خدا و برعهده خدا قرار داده، ناشی از منتهی شدن همه فعل و انفعالات از اوست و گرنه تصور صحنه دادگاه با دادستان و دادرسان و اصحاب دعوی، قیاسی بشری است که برای فهم آسان‌تر موضوع تصوّر کرده‌‌ایم.