1 - نام این سوره [فجر] اشاره‌ای است به زمان تبدیل شب به روز که با طلوع آرام خورشید از افق پرده سیاه شب برداشته می‌شود و همچون ترکش انفجاری بزرگ، پرتو نور بر همه جا می‌تابد. 14 آیه ابتدا و سه آیه انتهای سوره در دومین سال بعثت و 13 آیه میانی آن [15 تا 37]، که عمدتاً جنبه مردم‌شناسی دارد، در سال سوم بعثت نازل شده است.

2 - معنای فجر احداث چشمه و قنات و جوی از طریق شکافتن سنگ و خاک برای جاری شدن آب است [بقره 60 (2:60) و 74 (2:74) ، اسراء 90 (17:90) و 91، کهف 33 (18:33) ، یاسین 34 (36:34) ، انسان 6 (76:6) ]، همچنین شکافتن دیوار مقابل و آینده‌بینی [قیامه 5 (75:5) ]، نور خورشید نیز همچون جوی آب، ولی با سرعت به مراتب بیشتر، به دشت و دریا می‌تابد.
آغاز روزه‌داری از زمان فجر است [بقره 187 (2:187) ]، سلامتی و برکت شب قدر تا «مطلع فجر» ادامه دارد [قدر 5 (97:5) ]، و نماز صبح نیز از همان هنگام است.
اسراء 78 (17:78) - أَقِمِ الصَّلاهَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا
نور 58 (24:58) - ...مِنْ قَبْلِ صَلاهِ الْفَجْرِ وَحِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُمْ مِنَ الظَّهِیرَهِ...
فجور نیز که در برابر تقوا قرار دارد، نوعی دریدن و شکافتن حریم و حدود شریعت و اخلاق است.