50- این فلسفه را آیه 8 همین سوره [لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَیُبْطِلَ الْبَاطِلَ...] و نیز آیه 179 سوره آل‌عمران (3:179) [مَا کَانَ اللهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّى یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ...] مطرح ساخته است.

51- «یَرْکُمَ» از ریشه «رَکَمَ» دلالت بر انباشته و متراکم شدن اشیاء می‌کند. این واژه سه بار در قرآن به کار رفته است که دو مورد دیگر بر تراکم ابرها اشاره دارد [طور 44 (52:44) و نور 43 (24:43) ]. اعمال نیک و بد روزانه ما، مثل ذرات رطوبت که ابرهای متراکم را تشکیل می‌دهند، برهم انباشته شده و شخصیت ما را شکل می‌دهند. اعمال ما آثاری در روح و روانمان پدید می‌آورد که همچون زنگار بر ضمیرمان نقش می‌بندد و دلمان را تیره می‌کند؛ این همان هشدار قرآنی است که: ...بر دلهاشان آنچه تکذیب می‌کردند زنگار بسته و از پروردگارشان محجوب گشته‌اند [مطففین 14 (83:14) و 15- کَلاَّ بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ کَلاَّ إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ]. وقتی رسوب و زنگار زشتکاری‌ها ضخیم گشت و خطاها بر قلب آدمی احاطه یافت، ذات و ضمیر او را ملازم دوزخ می‌سازد: بقره 81 (2:81) - بَلَى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَهً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ.

52- منظور آیه متمایز ساختن انسان‌های پلید از انسان‌های پاک است، اما به جای اسامی: خبیثون و طیبون، از صفات: خبیث و طیب استفاده کرده تا نقش رفتار را در سرنوشت هر کس نشان دهد. آنگاه بر انباشته شدن کارهای پلید برهم و متراکم شدن آنها در گذشت عمر اشاره می‌کند که طبیعت آدمی را تغییر داده و طینت او را دوزخی می‌سازد. با توجه به سیاق آیات که از هزینه کردن مشرکین برای اهداف باطل سخن می‌گوید، به نظر می‌رسد منظور از خبیث در این آیه همان اموالی باشد که با نیت شرّ و در راه پلیدی هزینه می‌شود و همچنانکه در آیه 35 سوره توبه ذکر شده، انباشته شدن این اموال آتش دوزخ را فراهم می‌سازد.