54- معنای اصلی «دین»، مقررات و آئینی است که همچون «قانون اساسی»، تکلیف پیروان [یا شهروندان] را روشن می‌کند. منظور از «دِینِ الْمَلِکِ» [قانون شاه] که در سوره یوسف [آیه 76 (12:76) ] به آن اشاره شده، نظاماتی بوده که کشور پهناور مصر بر اساس آن اداره می‌شده است. معنای «َیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّه]، انحصار قانون گزاری در انتخاب دین برای خداست و این انتخاب به صراحت آیات متعددی در قرآن، از جمله آیه 256 بقره (2:256) «لا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ...» [و کافرون 6 (109:6) و کهف 29 (18:29) ] کاملا آزاد و اختیاری است و متولیان مذاهب و قدرت‌های سیاسی حق ندارند آن را مقید و محدود سازند. اگر منظور آیه غیر از این بود، گفته می‌شد با آنها بجنگید تا ایمان بیاورند و مسلمان شوند. علاوه بر آن، متجاوزین قریش، هرچند مشرک بودند، اما به خدا باور داشتند و متعصّب به آئین خود بودند، تا جائی که تنها دین خود را خدائی می‌دانستند. [ر ک آیه 32 (8:32) ]. در ضمن معنای «دین» فراتر از عالم انسان‌هاست و دین خدا جهان هستی را در بر می‌گیرد: نحل 52 (16:52) - وَلَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَهُ الدِّینُ وَاصِبًا...].

55- این هم دلیل دیگری است که نشان می‌دهد منظور از اختصاص دین به خدا، نفی آزادی عقیده و آئین دگراندیشان نیست، در غیر اینصورت گفته می‌شد اگر ایمان آوردند کاری به آنها نداشته باشید، در حالی که گفته شده است: اگر [از آزار مسلمانان] دست برداشتند، کارشان را به خدا بسپارید. در ضمن جمله «وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَکُونَ فِتْنَهٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّه» عیناً در آیه 193 سوره بقره (2:193) نیز تکرار شده است که از مضمون آیات قبلی آن معلوم می‌شود منظور از «فتنه» اخراج و آواره کردن مردمی از شهر و دیار خود می‌باشد. چنین فتنه‌ای به صراحت این آیه از قتل شدیدتر است [وَالْفِتْنَهُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ] و به تصریح روشن‌تر آیه 217 بقره (2:217) ، آواره کردن مردم از قتل بزرگتر است [...وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ عِنْدَ اللهِ وَالْفِتْنَهُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ...]. مصداق روشن عصر و زمانه ما آواره ساختن مردم فلسطین از دیار خود توسط اسرائیل و بدتر از آن، آواره ساختن مردم سوریه و عراق توسط افراطیون آلت دست قرار گرفته داعش است.