إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ
بیگمان بدترین جنبندگان در نظر خدا کسانیاند که [حقایق توحیدی و حقوق مردم را] انکار کردند، از این روی [چون ایمان با عقاید و منافع آنها سازگار نیست] ایمان نمیآورند.81
81- در این سوره دو بار انسان با جنبندگان مقایسه شده است؛ در آیه 22 (8:22) آمده است که: بدترین جنبندگان [آدمیان] از نظر خدا افراد کَر و گنگی هستند که عقل خویش را به کار نمیبندند. از این آیه معلوم میشود کسانی که حقایق را انکار میکنند و ایمان نمیآورند، در حقیقت همان گروهی هستند که ابزار شناخت خود را به کار نمیبندند. شرورتر بودنشان از این سبب است که شرّ حیوانات موذی در حدّ حفاظت خود یا صید طعمه است، اما شرّ بیخردان حدّ و مرزی ندارد و ستم آنان ملتی را تباه میکند.