15 - «انبِعَاثَ» از ریشه «بَعَثَ»، نوعی بیدار و برانگیخته شدن برای انجام کاری و رفتن به سوی مقصدی است. وقتی مردمانی با حرمت‌شکنی‌های اخلاقی و زیر پا گذاشتن وجدان انسانی «طغیان» کردند و در مسابقه دستیابی به ثروت و قدرت دنیایی هر چه بیشتر به رقابت پرداختند، برنده این مسابقه معمولا کسی یا کسانی هستند که در زیر پا گذاشتن حقوق مردم شقاوت بیشتری داشته باشند، در این شرایط است که «إِذِ انبَعَثَ أَشْقَاهَا» شقی‌ترین مردم برانگیخته و بیدار و بر گرده مردم سوار می‌شوند. این اصل مهم جامعه‌شناسی را قرآن در سرنوشت قومی از بنی‌اسرائیل با پیروی‌شان از حرمت‌شکنان روز شنبه چنین بیان کرده است: «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکَ لَیَبْعَثَنَّ عَلَیْهِمْ إِلَىٰ یَوْمِ الْقِیَامَهِ مَنْ یَسُومُهُمْ سُوءَ الْعَذَابِ...- اعراف 167 (7:167) ].
در ضمن شقی‌ مقابل سعید، و شقاوت مقابل سعادت است. در همه مشتقات کلمه سعادت مثل: مساعدت، ساعد [بازو] و مساعده، نوعی بهره‌مندی از یاری اشخاص یا عوامل دیگر مورد نظر است، اما شقاوت برخلاف آن دلالت بر محرومیت و بی‌بهره‌گی می‌کند. به بیان امام علی(ع): شقی کسی است که از منافع آنچه از عقل و تجربه حاصل می‌گردد بی‌بهره است [نهج‌البلاغه نامه 78- فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ نَفْعَ مَا أُوتِیَ مِنَ الْعَقْلِ وَ التَّجْرِبَهِ]. همچنین: سعید کسی است که از دیگران عبرت بگیرد و شقی کسی است که فریب هوای نفس و غرور خود را می‌خورد [خطبه 86- السَّعِیدُ مَنْ وُعِظَ بِغَیْرِهِ، وَالشَّقیُّ مَن اِنْخَدَعَ لِهَواهُ و غُرُورِه].