وَمَا خَلَقَ الذَّكَرَ وَالْأُنثَى

سوگند به آنچه [=عواملی] که نر و ماده را بیافرید.2

2 - سوگندهای سه‌گانه به شب و روز و عواملی که زوجیّت [نر و ماده] را پدید آورده است، دوگانگی و تفاوتی را در طبیعت نشان می‌دهد که تناوب و ترکیب آنها موجب پیدایش حیات و گونه‌های متنوع گیاهی و تولد و تناسل و تکامل موجودات زنده شده است، موضوعات شب و روز، و نر و ماده به دلیل مسلّم و همه جایی و همگانی و غیرقابل انکار بودنش می‌تواند به عنوان شاهد سوگند، برای نتیجه‌ای که در آیه بعد گرفته می‌شود، مورد استناد قرار گیرد. حال آن که اگر به خدا و صفات او سوگند خورده می‌شد، در زمان نزول این آیات، هنوز معرفت به آنها حاصل نشده بود و چنان توجهی را بر نمی‌انگیخت.
درضمن تناوب شب و روز، یعنی گرم و سرد شدن زمین و فضای آن موجب پیدایش باد، حرکت دادن رطوبت دریاها، تشکیل ابر و ریزش باران و پیدایش حیات در زمین می‌گردد که خلقت «نر و ماده» [سوگند سوم] از آثار و به دنباله آن می‌باشد.