6 - پنج آیه مقدمه این سوره که نقش «ربوبیّت» را از طریق قرائت و قلم و علم نشان می‌دهد، این سؤال را برمی‌انگیزد که اگر علم و دانش انسان را به شناخت «ربوبیّت» نزدیک می‌کند، چرا درمیان درس خوانده‌ها نسبت بی‌دینی بیش از افراد بی‌سواد است!؟ حقیقت این است که علم فقط راه را روشن می‌کنند، همچنانکه دزد با چراغ، گزیده‌تر برد کالا، قرآن نیز [در سرآغاز سه سوره بقره، نمل و لقمان] هدایت یافتن به قرآن را مشروط به سه شرط: تقوی، ایمان و احسان کرده است، اما استغنایی که در آیه ششم این سوره «إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى» عامل طغیان شمرده شده است، از آنجایی که به دنبال «الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ» آمده، به نظر می‌رسد در ارتباط با علم و قلم باشد. پس از قرن 19 که روند اکتشافات و اختراعات علمی شتاب روزافزون یافت و تاریکی قرون وسطای اروپا با نور علم روشن گردید، مکتب علم‌گرایی [Scientism] وعده بی‌نیازی [استغناء] از دین و مذهب داد. تا جایی که علم، خود بُت بزرگی شد. و امروز با جوامعی «بی خدا» مواجه هستیم و بی‌نیازی [استغناء] از خدا، طغیانی است که در بزرگترین جوامع بشری قرن 21، میلیونها انسان را با نسیان «خدا» به نسیان «خود» کشانده است.