وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِـحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

و گروهی دیگر [میان نفاق و ایمان] هستند که به گناهان خویش [در ریاکاری و فریب] اعتراف کرده‌اند و کارهای شایسته و ناشایسته را درهم آمیخته‌اند، امید است خدا [به رحمت خویش] بر آنان برگردد [=توبه شان بپذیرد]، مسلماً خدا آمرزنده مهربان است. 136

136 – این گروه، در طیف امتناع کنندگان از شرکت در جهاد، قابلیت بیشتری برای اصلاح داشتند؛ آنها گرچه به جبهه نرفته بودند، اما بعداً پشیمان شده و کوشیدند به نحوی این تخلف را جبران کنند. اعتراف کردن بر خطا، گام نخست توبه است که دیگران حاضر به آن نبودند، علاوه بر آن، به نیکوئی و خدمت رو آوردن مؤید تغییر و تحول درونی آنان است، کلمه «عَسَى» از پیشگاه الهی، دلگرمی پذیرش دارد. قطعی نگفتن آن، شاید برای تمایز قائل شدن میان آنان و اجابت کنندگان فراخوان جهاد باشد [والله اعلم]. نکته مهم در طیف نگری قرآن از مردم است، ما عادت به «سیاه و سفید» کرده‌ایم و غیرخودی را یکسره و تماماً سیاه می‌پنداریم ولی خاکستری و نیمه سفید هم داریم!