إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ وَهُمْ أَغْنِيَاءُ رَضُوا بِأَن يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
راه [نکوهش] تنها بر کسانی [گشوده] است که با وجود توانگری [=داشتن امکانات و آمادگی] از تو اجازه [معافیت از جهاد] میخواهند! 122 [آنها] از اینکه با خانهنشینان بمانند خشنودند [و احساس شرم و ننگ نمیکنند] و خدا بر دلهای آنان مُهر [=ختم و تعطیلِ تفکر] زده، بنابر این [زشتی کارشان را] نمیدانند. 123
122- این آیات در سالهای آخر رسالت نازل شده که پیامبر اسلام در اوج قدرت بود و میتوانست شرکت در جهاد را، مثل سربازی رفتن در زمان حاضر، اجباری و تحمیل کند، اما خداوند آزادی مسلمانان منافقی را که با استفاده از مواهب حکومت، بیهیچ عذر موجهی از شرکت در جهاد شانه خالی میکردند، محترم شمرده و به تقبیح عمل و هشدار آخرت بسنده کرده است! آیا در کشورهای پیشرفته و مدّعی آزادی و دموکراسی در روزگار ما امتناع از رفتن به سربازی یا عدم شرکت در جنگ سرنوشتساز کیفر قانونی و زندان ندارد؟
123- در مورد معنای «طَبَعَ» در پاورقی 107 (9:81) توضیحاتی آمده است، این کلمه در آیه 87 این سوره (9:87) نیز با فعل مجهول «طُبِعَ» آمده و دلالت بر فعل و انفعالات [از نظر ما] ناشناختهای میکند که دل آدمی را به انجماد و بسته بودن برای هر فکر تازهای دچار میسازد، و در این آیه، به منشأ همه نظامات و فعل و انفعالات، یعنی خدا اشاره میکند: «وَطَبَعَ اللهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ».